Hẹn mùa trăng rực rỡ ở Cần Thơ – Lễ hội Oóc Om Bóc và Đua ghe Ngo

Mỗi lần tháng Mười âm lịch về, lòng tôi lại rộn ràng một niềm háo hức khó tả, bởi đó là lúc diễn ra Lễ hội Oóc om bóc – Đua Ghe Ngo huyền thoại của đồng bào Khmer. Đây không chỉ là một sự kiện, mà là một bức tranh văn hóa sống động, là nơi chúng ta có thể chạm vào chiều sâu tâm hồn của người dân bản địa.

Lễ hội Oóc Om Bóc tổ chức khi nào?

Với kinh nghiệm thực tế của một người gắn bó với du lịch Miền Tây, tôi nhận thấy Oóc om bóc không chỉ là một lễ hội, mà còn là bản giao hưởng sâu sắc của thiên nhiên và con người.

Giao Mùa và ‘Tiễn Biệt Nước’: Lễ hội thường diễn ra vào rằm tháng Mười Âm Lịch, khi những cơn mưa đã nhường chỗ cho nắng ấm, và con nước sông bắt đầu ‘thu mình’ sau một mùa dâng đầy hào phóng. Đây là thời khắc người dân gửi lời tri ân sâu sắc đến dòng nước đã nuôi dưỡng vạn vật.

Mùa Gặt Hái Vàng Ươm: Đồng thời, đây cũng là mùa bội thu của nhà nông. Sau những tháng ngày lao động miệt mài, Oóc om bóc trở thành ngày hội ăn mừng thành quả, nơi niềm vui được chia sẻ bằng những hạt lúa, nông sản tươi ngon nhất.

Nghi Thức Cúng Trăng Độc Đáo – Hương Vị Cốm Dẹp

Bạn có bao giờ thắc mắc về cái tên Oóc om bóc không? Trong ngôn ngữ Khmer, cái tên này mang ý nghĩa vô cùng đơn sơ và tình cảm: Lễ hội đút cốm dẹp.

Nhưng sâu xa hơn cái tên đó là một triết lý sống. Với đồng bào Khmer, Mặt Trăng không chỉ là vệ tinh của Trái Đất; Người dân tôn kính Mặt Trăng như một vị thần linh thiêng – vị thần cai quản thời tiết, điều tiết mưa gió, và bảo hộ cho mùa màng suốt một năm.

Bởi vậy, Oóc om bóc chính là dịp để người dân thể hiện lòng biết ơn chân thành nhất, dâng lên những gì tinh túy nhất mà đất đai đã ban tặng.

Dù lễ hội được tổ chức lớn tại chùa chiền và phum sóc, nhưng tôi đặc biệt yêu thích và ấn tượng với nghi thức Cúng Trăng tại nhà của các gia đình Khmer. Nó mang một vẻ đẹp ấm cúng, riêng tư mà vẫn đầy trang trọng.

Để chuẩn bị cho buổi lễ thiêng liêng này, mỗi gia đình Khmer thường chọn một khoảng sân rộng rãi, nơi ánh trăng có thể đổ xuống trọn vẹn. Họ dựng lên một chiếc cổng đơn sơ nhưng đầy ý nghĩa:

  • Hai trụ tre/trúc được trang trí hoa lá làm khung cổng.
  • Trên cổng, họ treo một dây 12 lá trầu cuộn tròn, tượng trưng cho 12 tháng trong năm.
  • Kế bên là dây 7 trái cau, được chẻ vỏ khéo léo tựa như hai cánh con ong, đại diện cho 7 ngày trong tuần.

Sự sắp đặt này là minh chứng cho sự gắn kết sâu sắc giữa đời sống con người với chu kỳ của vũ trụ.

Dưới cổng là chiếc bàn bày biện lễ vật. Mặc dù sản vật có thể tùy thuộc vào điều kiện mỗi nhà (chuối, dừa, khoai…), nhưng tuyệt nhiên không thể thiếu Cốm Dẹp – linh hồn của buổi lễ, kết tinh từ những hạt lúa nếp thơm thảo.

Khi vầng trăng lên cao, tỏa sáng vằng vặc, cả gia đình sẽ tề tựu. Người chủ gia đình sẽ trang trọng thắp nhang, nến, rót trà và cất lên lời khấn vái. Đây là lúc họ bày tỏ sự biết ơn với Thần Mặt Trăng, cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, gia đình và phum sóc được bình yên, khỏe mạnh.

Sau khi cúng xong, nghi thức độc đáo và khiến tôi xúc động nhất chính là “đút cốm dẹp”. Gia chủ lấy cốm dẹp đút cho con cháu, đồng thời dùng tay nhẹ nhàng đấm vào lưng con cháu mình, và hỏi về những ước nguyện của chúng.

Khoảnh khắc này không chỉ mang ý nghĩa đút thức ăn cầu may mắn, mà còn là hành động truyền trao tình yêu thương, kinh nghiệm sống, và động viên thế hệ trẻ nuôi dưỡng những ước mơ. Đó là một nét đẹp văn hóa tuyệt vời, thể hiện sự quan tâm sâu sắc từ người lớn tuổi đến con cháu trong gia đình Khmer.

Nghi Lễ Cúng Trăng

Nghi Lễ Cúng Trăng

Đua Ghe Ngo – Bản Hùng Ca Trên Sông Nước

Nếu Oóc om bóc là sự tĩnh tại, thì Đua Ghe Ngo chính là ngọn lửa cuồng nhiệt thắp sáng cả khúc sông. Trong quan điểm của tôi, đây không chỉ là một cuộc thi, mà là một Lễ hội của Sức mạnh và Tinh thần Cộng đồng.

Chiếc Ghe Ngo là một biểu tượng tuyệt mỹ của văn hóa Khmer. Được chế tác từ thân gỗ tốt, dài từ 22-24 mét, mỗi chiếc ghe như một con rồng uốn lượn với 50-60 tay bơi dũng mãnh.

Điều làm nên vẻ đẹp riêng chính là sự trang trí lộng lẫy: mũi và lái cong vút, thân ghe được vẽ hoa văn sặc sỡ, và đặc biệt là hình ảnh con thú linh được chạm khắc ở đầu ghe, mang ý nghĩa bảo hộ và biểu trưng cho sức mạnh của phum sóc. Bí mật về tốc độ nằm ở chiếc cần câu (đonxanh tuôk) chạy dọc lườn ghe, giúp giữ thăng bằng và tạo lực xé nước.

Tiếng còi, tiếng trống, tiếng reo hò dậy sóng. Ngày nay, Đua Ghe Ngo đã trở thành ngày hội đoàn kết không thể thiếu của ba dân tộc Kinh – Khmer – Hoa. Nó không chỉ là sự tranh tài, mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần gắn kết, cùng nhau xây dựng quê hương Cần Thơ ngày càng tươi đẹp.

Rộn ràng đua ghe ngo

Rộn ràng đua ghe ngo

Thả Đèn Nước & Các Hoạt Động Văn Hóa Khác

Sẽ là thiếu sót lớn nếu bỏ qua những hoạt động làm nên vẻ đẹp rực rỡ của lễ hội.

Hoạt động thả đèn nước (Lôi Protip) là khoảnh khắc tôi luôn mong đợi. Chiếc đèn được tạo hình như một ngôi đền, làm từ thân chuối, trang trí đèn màu và cờ phướn lộng lẫy.

Ý nghĩa của nó thật sự sâu sắc: Sư sãi và đồng bào thắp nến, tụng kinh không chỉ để tưởng nhớ Đức Phật mà còn để xin lỗi Mẹ Đất và Mẹ Nước vì những hành động vô tình gây ô uế. Khi hàng trăm chiếc đèn lung linh, huyền ảo được thả trôi theo dòng nước, cả khúc sông trở thành một dải lụa ánh sáng, tạo nên một cảnh tượng ngoạn mục, khó quên.

Ngoài ra, du khách còn có thể đắm mình trong không khí lễ hội kéo dài thâu đêm với các hoạt động văn hóa – thể thao truyền thống như: say mê với điệu múa Răm Vong, Rong Leo cuốn hút, hay thử sức với Cờ Ốc, Bi Sắt.

Tôi tin rằng, nếu bạn đã một lần du lịch Cần Thơ vào dịp lễ hội Oóc om bóc, được hòa mình vào dòng người náo nhiệt, được chiêm ngưỡng vẻ đẹp huyền diệu của đèn nước, chắc chắn đây sẽ là một ấn tượng khó phai, một trải nghiệm văn hóa độc đáo mà bạn phải kể lại cho mọi người!

Lễ hội Oóc Om Bóc – Đua ghe Ngo 2025, diễn ra từ 3 – 5/11 tại phường Phú Lợi và phường Sóc Trăng, TP Cần Thơ. Lễ hội hứa hẹn mang đến chuỗi hoạt động phong phú như lễ khai mạc, cúng trăng, thả đèn nước Lôi Protip và ghe Cà Hâu, cùng hội chợ giới thiệu sản phẩm OCOP và đặc sản địa phương.

Điểm nhấn của lễ hội là Giải đua ghe Ngo trên sông Maspéro trong hai ngày 4 – 5/11, quy tụ khoảng 60 đội nam – nữ từ Cần Thơ và nhiều tỉnh thành. Các tay chèo tranh tài ở hai cự ly 1.200m (nam) và 1.000m (nữ) qua các vòng loại, bán kết và chung kết, tạo nên bầu không khí lễ hội sôi nổi, hào hứng thu hút đông đảo người dân và du khách.

Hãy lên kế hoạch ghé thăm Miền Tây và cảm nhận trọn vẹn sức sống của Lễ hội Oóc om bóc – Đua Ghe Ngo nhé!