Du Lịch Miền Tây Thông Tin Du Lịch Miền Tây Đình Châu Phú An Giang – Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia

Đình Châu Phú An Giang – Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia

Đình Châu Phú tọa lạc tại góc đường Trần Hưng Đạo – Nguyễn Văn Thoại, thuộc phường Châu Phú A, thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang. Đây là nơi người dân thờ cúng, bày tỏ lòng biết ơn với các quan tướng có công khai mở đất phương Nam như tướng Nguyễn Hữu Cảnh, Thoại Ngọc Hầu…

Lịch sử Đình Châu Phú

Trước khi đào kinh Vĩnh Tế (1819), Thoại Ngọc Hầu Nguyễn Văn Thoại đã xây dựng Trung Nghĩa từ để thờ cúng Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh. Công trình này đồng thời có vai trò là đình thần của làng Châu Phú ngày xưa. Ban đầu đình thần Châu Phú được dựng đơn sơ với mái lá, vách ván, nền đất, nằm trong một khuôn viên rộng rãi, thoáng mát, nhiều bóng cây cổ thụ, mặt chính nhìn ra dòng sông Hậu và có tên là đền Lễ Công (dân chúng quen gọi là đền Ông).

Trước kia đình thuộc phần đất của tộc họ Lê Công, cách vị trí hiện nay khoảng 500 m về hướng đông nam. Năm 1922, phần đất đó nằm trong quy hoạch bệnh viện Châu Đốc của chính quyền Pháp. Do đó, một cuộc thương lượng đã diễn ra, kết quả là phần đất đình nhường cho bệnh viện, bù lại phần đất của nhà việc Châu Phú ở đầu chợ Châu Đốc nhường lại cho đình, tức vị trí hiện nay. Trong lần di dời đó, đình được trùng tu như kiến trúc ngày nay.

Việc xây dựng ngôi đình mới này đến năm 1926 mới hoàn thành. Do kinh phí xây dựng quá lớn tại thời điểm đó nên chính quyền Pháp đã đưa ra phương án tổ chức hội chợ và xổ số Tombola để gây quỹ xây cất đình. Việc làm này được sự đồng thuận của người dân địa phương nên việc xây cất đình diễn ra thuận lợi. Đây cũng là thời kỳ mà đình Lễ Công được đổi tên gọi thành đình thần Châu Phú. 

Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia

Đình Châu Phú là một trong những ngôi đình lớn và kiến trúc đẹp nhất ở miền Tây Nam bộ. Với nhiều giá trị nghệ thuật độc đáo, năm 1988 được xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.

Ngôi đình được xây cất đồ sộ với chiều ngang 16 mét, dài 48 mét, có kiến trúc theo hình chữ “tam” trong Hán tự. Nội và ngoại thất của ngôi đình mang đậm dấu ấn nghệ thuật truyền thống dân tộc, vừa thể hiện được những tinh hoa trong phong cách kiến trúc cung đình triều Nguyễn vừa mang đậm phong cách đình làng Nam Bộ. Ngoài ra, đình Châu Phú có nét đẹp khác biệt khi xuất hiện một số yếu tố tân thời – ảnh hưởng từ phong cách kiến trúc Pháp đầu thế kỷ 20.

Nóc đình có dạng cổ lầu với ba cấp mái chồng lên nhau vững chãi, lợp ngói đại tiểu màu đỏ, có gắn tượng lưỡng long triều nhật, bát tiên, kỳ lân, cá hóa rồng… Ở cấp nóc trên cùng có khắc bốn chữ Hán là “Thượng đẳng thần miếu”.

Nền nhà lát gạch bông, tường gạch xây dựng bằng hồ vôi, cột gỗ. Nội thất đình có bốn hàng cột, mỗi hàng mười cây cột to bằng gỗ căm xe, gỗ cà chắt. Đình có khá nhiều cửa sổ được tạo hình theo lối kiến trúc Pháp. 

Chánh điện lộng lẫy với nhiều bao lam, thành vọng, hoành phi, liễn đối… được chạm khắc công phu, đạt trình độ kỹ thuật điêu luyện. Những hoa văn được chạm khắc thuộc nhiều đề tài như bát tiên, tứ linh, chim thú, hoa lá… Ngoài ra, đình còn lưu giữ nhiều lư đồng, đỉnh đồng, khánh thờ, lỗ bộ, bát bửu, tán lộng… Tổng hòa các chi tiết nghệ thuật bên trong đình khiến cho người tham quan có cảm giác như đang lạc vào một xứ sở huyền thoại thời cổ xưa.

Vị trí trang trọng nhất trong chánh điện là bàn thờ Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh, bên dưới có bài vị Thoại Ngọc Hầu Nguyễn Văn Thoại, kế nữa là bài vị hai ông Đỗ Đăng Tào và Lê Văn Sanh – Chánh và Phó Quản cơ của Vệ Thủy cơ biền binh. Ngoài ra, chánh điện có bức tượng Lễ Thành Hầu làm bằng gỗ, chạm khắc và sơn phết sống động, có giá trị nghệ thuật cao. Bức tượng tạo hình ông với gương mặt phúc hậu, dáng dấp hùng dũng, mặc triều phục uy nghi. Đặc biệt, đình còn lưu giữ nhiều sắc phong của vua Minh Mạng và Tự Đức phong tặng cho Nguyễn Hữu Cảnh.

Bên ngoài có tường rào bao bọc chắc chắn, trong sân có cổ thụ tỏa bóng mát. Ở hai góc sân có miếu Ngũ Hành và miếu Sơn Quân. Cổng tam quan lợp ngói đỏ, mái cong ba tầng trang trí hoa văn hình rồng. Bên trên có bức hoành phi đắp bằng chữ Hán “Trung Nghĩa Từ”. Hoành phi được đắp ở cả hai mặt của cổng. Các hàng cột ở cổng đều có đắp câu đối đỏ.

Hằng năm, đình thần Châu Phú tổ chức trọng thể đại lễ Kỳ yên vào các ngày 10 – 11 – 12 tháng 5 âm lịch, kỷ niệm ngày mất Lễ Thành Hầu. Ngoài ra, đình tổ chức lễ giỗ Thoại Ngọc Hầu vào ngày 6 tháng 6 âm lịch. Từ hàng trăm năm qua, ngôi đình đã gắn liền với đời sống văn hóa của cư dân vùng biên thùy Châu Đốc.

Nằm ngay trung tâm thành phố sôi động sầm uất, đình Châu Phú luôn toát lên vẻ khang trang, đậm nét uy nghiêm cổ kính. Trở thành một điểm đến hấp dẫn cho khách du lịch An Giang muốn tìm hiểu giá trị kiến trúc nghệ thuật, văn hóa dân gian của người dân Châu Đốc trong những ngày đầu tạo dựng vùng đất mới phương Nam Tổ quốc.