Du Lịch Miền Tây Thông Tin Du Lịch Miền Tây Khu di tích Gò Tháp – Di tích quốc gia đặc biệt ở Đồng Tháp

Khu di tích Gò Tháp – Di tích quốc gia đặc biệt ở Đồng Tháp

Khu di tích Gò Tháp là khu di tích cấp quốc gia đã được công nhận từ năm 1998, chứa đựng nhiều giá trị văn hóa-lịch sử của dân tộc và nhân loại. Nơi đây hiện còn quần thể di tích của Vương quốc Phù Nam cách đây hơn 1.500 năm; có di tích 2 thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cùng nhiều tầng văn hóa dân gian. Du lịch Đồng Tháp, đến đây tìm về nguồn cội, du khách sẽ có những trải nghiệm lý thú, từ đó thêm trân trọng những đóng góp của các bậc tiền nhân đi mở cõi.

Vị trí

Khu di tích Gò Tháp nằm trên địa bàn hai xã Mỹ Hòa và Tân Kiều, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp, cách huyện lỵ Tháp Mười khoảng 11 km về hướng Bắc, cách thành phố Cao Lãnh về hướng đông bắc 43 km (theo đường bộ và đường thủy).

Giới thiệu chung

Gò Tháp gồm nhiều gò nhỏ, thấp nằm trên một vùng đất pha cát, ở trung tâm khu vực Đồng Tháp Mười, có hệ thống kênh rạch chằng chịt, hệ sinh thái rừng tràm phát triển mạnh. Đặc biệt Gò Tháp là một trong 34 “di tích quốc gia đặc biệt” của Việt Nam, là 1 trong 2 di tích lịch sử và khảo cổ quan trọng trong cả nước (Khu trung tâm Hoàng Thành Thăng Long và di tích Gò Tháp – tại huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp).

Từ những năm cuối thế kỷ XIX và vào những thập kỷ đầu thế kỷ XX, một số nhà nghiên cứu người Pháp đã đến đây khảo sát và công bố những phát hiện quan trọng về một số dấu tích kiến trúc cổ, tượng thờ, bia đá và văn tự cổ… Từ sau khi đất nước hòa bình và thống nhất vào năm 1975, các nhà khảo cổ học Việt Nam cũng đặc biệt quan tâm đến khu di tích Gò Tháp.

Nhiều nhà khảo cổ học phát hiện nhiều dấu tích, di vật, hiện vật cổ thuộc nền văn minh Óc Eo. Đồng thời tìm ra được 3 loại hình di tích quan trọng là di tích cư trú với các di vật như: bếp lửa, những mảnh nồi, thanh củi cháy dở, cọc nhà sàn,…; di tích mộ táng được phát hiện ở các gò cát, qua nhiều đợt khai quật đã phát hiện 13 mộ táng, thu được trên 1.000 hiện vật, tùy táng chôn theo như: mảnh vàng có chạm khắc hoa văn, đá quí, đầu tượng, đồ gốm, nhẫn vàng…và di tích kiến trúc được phát hiện ở các gò cao như: Gò Minh Sư, Gò Tháp Mười, Miếu bà Chúa Xứ, Chùa Tháp Linh…Hầu hết di tích kiến trúc tìm thấy nằm sâu trong lòng đất, được xây dựng công phu có tường thành bao bọc xung quanh để chống sự xâm thực của gió và nước, kiến trúc xây dựng ở trình độ cao. Di vật, hiện vật tìm thấy ở đây chủ yếu là các tượng thần Visnu, Siva bằng đá sa thạch, cột đá có chốt, các phiến đá có chạm khắc hoa văn và minh văn.

Với kết quả nghiên cứu khoa học trong nhiều năm cho thấy, cách đây khoảng 1.500 năm, nơi đây đã từng tồn tại và phát triển một thành phố thuộc vương quốc Phù Nam vào thế kỷ thứ I-VI sau Công nguyên.

Cuối thế kỷ XVII, đầu thế kỷ XVIII, một bộ phận cư dân người Việt từ đàng ngoài đã vào đây khai hoang lập nghiệp, mở mang bờ cõi trên vùng đất còn hoang hóa với nhiều rừng rậm, sình lầy, muỗi bầy, thú dữ.

Chính vì thế, Gò Tháp không chỉ nổi tiếng về khai hoang, lập ấp mà còn nổi tiếng với địa hình hiểm trở, nơi hội tụ của bao anh hùng hào kiệt chống ngọai xâm giữ nước thời kỳ đầu chống Pháp khi Đảng ta chưa ra đời. Nơi đây là đại bản doanh của nghĩa quân Thiên hộ Võ Duy Dương, Đốc binh Nguyễn Tấn Kiều thời kỳ đầu chống Pháp (1864 – 1886). Từ năm 1946 – 1948, Gò Tháp là căn cứ địa của Xứ ủy Nam bộ, Ủy ban Hành chính kháng chiến Nam bộ, Khu ủy khu 8. Nơi đây từng in dấu chân hoạt động cách mạng của nhiều cán bộ cao cấp của Đảng như các đồng chí: Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng, Trần Văn Trà, Nguyễn Bình, Nguyễn Thị Thập… Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Tiểu đoàn 502 anh hùng đã đánh sập Viễn vọng đài cao 42m do chế độ Ngô Đình Diệm xây dựng để quan sát, khống chế các hoạt động của quân giải phóng vào tháng 12/1959.

Những điểm đặc sắc của khu di tích Gò Tháp

Gò Tháp Mười

Là trung tâm của khu di tích, nơi đây từng là một trung tâm tôn giáo quan trọng của vương quốc Phù Nam. Trên gò tháp có nhiều di tích kiến trúc cổ như nền móng tháp, dấu tích của các công trình kiến trúc bằng gạch, cùng nhiều hiện vật quý giá như tượng thần, đồ trang sức, và các vật dụng sinh hoạt.

Tháp Cổ Tự

Cách Gò Tháp Mười 100 m về phía Bắc là tháp Cổ Tự, tương truyền rằng đã có từ đời Thiệu Trị (1841-1847), trước đó là ngôi tháp thờ Chân Lạp. Trải qua nhiều thế kỉ thăng trầm, ngôi chùa giờ đây đượm màu hoang phế, những dấu vết chiến tranh cỏn in đậm trên vách tường và các bức tượng thờ thần, Phật v.v.

Mộ và đền thờ cụ Đốc Binh Kiều

Qua khỏi chùa, bạn sẽ gặp đền thờ cụ Đốc binh Nguyễn Tấn Kiều và Thiên hộ Võ Duy Dương. Hai cụ đã chọn Gò Tháp làm căn cứ địa cách mạng của nghĩa quân yêu nước trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp với những trận đánh làm quân địch kinh hồn bạt vía.

Gò Minh Sư

Đi tiếp về hướng Bắc, bạn sẽ đến được một gò hình tròn, nơi trước đây từng có một ngôi chùa tu theo đạo Minh Sư nên gọi là Gò Minh Sư.

Trên gò có miếu thờ Bà Chúa Xứ mang tính chất tín ngưỡng dân gian, tiêu biểu cho lòng hướng thiện, đức nhân từ và cứu nhân độ thế… nơi đây khách thập phương luôn kéo về rất đông.

Lễ hội

Hằng năm, hai kì lễ hội truyền thống dân gian: vía Bà  Chúa Xứ (rằm tháng 3 âm lịch) và tưởng niệm hai vị anh hùng dân tộc Thiên hộ Dương, Đốc binh Kiều (rằm tháng 11 âm lịch) đã thu hút hàng trăm ngàn lượt khách hàng hương về Gò Tháp để chiêm ngưỡng những kiến trúc cổ của nền văn hoá Óc Eo, thưởng ngoạn sinh họat “học trò lễ”, “nhạc lễ”, “múa lân” và các hoạt động văn hoá nghệ thuật khác.

Điểm đến hấp dẫn

Với những giá trị truyền thống ấy, tỉnh Đồng Tháp đã có kế hoạch xây dựng Gò Tháp thành một khu du lịch sinh thái mang đậm bản sắc của vùng Đồng Tháp Mười. Ngoài việc đầu tư xây dựng hệ thống đường xá từ thành phố Cao Lãnh vào đến Khu di tích, chỉnh trang cơ sở hạ tầng, tỉnh sẽ xây dựng một đài sen cao 79m với đầy đủ các dịch vụ như nhà hàng, khu vui chơi giải trí v.v. Ngoài ra, các di tích liên quan đến hoạt động của Xứ Uỷ Nam Kì và Uỷ ban Nam Bộ kháng chiến đều sẽ được phục hồi.

Du lịch Đồng Tháp, đến Gò Tháp bạn sẽ bất ngờ bởi đây không chỉ là khu di tích mà còn có cảnh quan thiên nhiên hoang sơ với những thảm thực vật phong phú đặt trưng của vùng đất ngập nước.

Nơi đây có nhiều giồng cát quanh co như lượn sóng với chiều dài gần 500m, ngang 200m, tạo thành cụm gò nổi, trên gò có nhiều cây cổ thụ như trôm, gáo, sao, dầu, thau lau sừng sững tỏa bóng  mát, sừng sững vươn cao. Mùa nước nổi thì đồng nước mênh mông xen lẫn màu xanh cây cỏ, tạo thành phong cảnh thiên nhiên kì vĩ.  Đứng trên Gò Tháp sẽ thấy bốn bề toàn cảnh bao la của vùng Đồng Tháp Mười.

Giá trị của khu di tích Gò Tháp

Khu di tích Gò Tháp ở Đồng Tháp mang trong mình nhiều giá trị quan trọng về văn hóa, lịch sử và khảo cổ, góp phần làm phong phú thêm di sản văn hóa của Việt Nam.

1. Giá trị khảo cổ:

• Nền văn hóa Óc Eo: Gò Tháp là một trong những di chỉ quan trọng nhất của nền văn hóa Óc Eo ở Nam Bộ, lưu giữ gần như nguyên vẹn và dày đặc các di sản của nền văn hóa này. Các cuộc khai quật đã phát hiện ra nhiều di tích kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng như đền thần, ao thần, giếng thần, xưởng chế tác, cùng với một lượng lớn hiện vật có giá trị. Những phát hiện này cung cấp những hiểu biết quý báu về đời sống vật chất và tinh thần của người Óc Eo xưa.
• Vương quốc Phù Nam: Gò Tháp được cho là “thủ phủ” của một tiểu quốc thuộc Vương quốc Phù Nam, mở ra những hướng nghiên cứu mới về vương quốc cổ này.
• Nguồn sử liệu dồi dào: Các di tích và di vật khảo cổ ở Gò Tháp là nguồn sử liệu quan trọng cho các nghiên cứu về văn hóa Óc Eo và vương quốc Phù Nam, góp phần làm sáng tỏ lịch sử của vùng đất Nam Bộ nói riêng và cả nước nói chung.

2. Giá trị lịch sử:

• Căn cứ kháng chiến: Gò Tháp từng là căn cứ địa của nghĩa quân Thiên hộ Võ Duy Dương, Đốc binh Nguyễn Tấn Kiều trong thời kỳ đầu kháng chiến chống Pháp (1864-1886).
• Di tích lịch sử: Hiện nay, Gò Tháp còn lưu giữ đền thờ hai vị anh hùng dân tộc Thiên hộ Võ Duy Dương, Đốc binh Nguyễn Tấn Kiều, là nơi tưởng niệm và giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ sau.
• Chứng nhân lịch sử: Gò Tháp là chứng nhân của nhiều giai đoạn lịch sử quan trọng của dân tộc, từ thời kỳ phát triển rực rỡ của văn hóa Óc Eo đến cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc.

3. Giá trị văn hóa:

• Tín ngưỡng dân gian: Gò Tháp gắn liền với nhiều truyền thuyết và tín ngưỡng dân gian, thể hiện đời sống tâm linh phong phú của người dân.
• Kiến trúc độc đáo: Các di tích kiến trúc ở Gò Tháp mang đậm dấu ấn của văn hóa Óc Eo, với những nét độc đáo riêng biệt.
• Du lịch văn hóa: Với những giá trị lịch sử và văn hóa đặc sắc, Gò Tháp là điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước, góp phần phát triển du lịch của tỉnh Đồng Tháp.

4. Giá trị giáo dục:

• Giáo dục lịch sử: Gò Tháp là nơi lý tưởng để giáo dục truyền thống lịch sử, lòng yêu nước và tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.
• Nghiên cứu khoa học: Khu di tích là địa điểm nghiên cứu quan trọng cho các nhà khảo cổ học, sử học và các nhà khoa học khác.
• Bảo tồn di sản: Việc bảo tồn và phát huy giá trị Khu di tích Gò Tháp góp phần bảo vệ di sản văn hóa dân tộc, giáo dục ý thức bảo vệ di sản cho cộng đồng.

Khu di tích Gò Tháp là một kho tàng văn hóa, lịch sử vô giá, góp phần làm phong phú thêm di sản văn hóa của Việt Nam và là niềm tự hào của người dân Đồng Tháp.

Lưu ý du lịch Gò Tháp:

• Nên tìm hiểu trước về lịch sử và văn hóa Gò Tháp để có trải nghiệm tham quan trọn vẹn hơn.
• Chuẩn bị trang phục phù hợp với thời tiết và địa hình.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường và tôn trọng di tích lịch sử.

Khu di tích Gò Tháp là một điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích khám phá lịch sử và văn hóa vùng đồng bằng Sông Cửu Long. Với những giá trị khảo cổ và lịch sử quan trọng, Gò Tháp xứng đáng là một điểm nhấn trong hành trình du lịch Miền Tây của bạn.