Du Lịch Miền Tây Thông Tin Du Lịch Miền Tây Gỏi Đu Đủ Đâm: Hương Vị Gây Thương Nhớ Của Tri Tôn

Gỏi Đu Đủ Đâm: Hương Vị Gây Thương Nhớ Của Tri Tôn

Xã Tri Tôn, vùng đất nhỏ nép mình dưới chân dãy Bảy Núi nơi những triền núi xanh mướt hòa cùng cánh đồng lúa trải dài đến tận đường chân trời, nơi những món ăn dân dã đượm tình người khiến ai ghé qua cũng thấy thân quen. Với tôi – một người làm du lịch An Giang nhiều năm – ẩm thực Tri Tôn chính là “sợi dây” níu chân biết bao du khách, để rồi ai đi rồi cũng muốn quay trở lại.

Trong vô vàn món ngon của đồng bào Khmer ở Tri Tôn, món khiến tôi nhớ nhất chính là gỏi đu đủ đâm trên con đường dẫn vào ấp Phnom Pi. Không phải cao lương mỹ vị, không bày biện cầu kỳ, nhưng hương vị chua – cay – mặn – ngọt hài hòa, cùng cách chế biến rất “Khmer” đã làm say lòng rất nhiều thực khách phương xa. Nhiều người từng tâm sự với tôi rằng, ẩm thực vùng Bảy Núi không chỉ ngon mà còn có “tính cách” riêng, mộc mạc mà sâu sắc, giống như chính con người nơi đây: chân tình, hiếu khách. Họ chế biến bằng cả tình yêu với sản vật thiên nhiên sẵn có, tạo nên những hương vị vừa quen thuộc, vừa khó quên.

Con đường Gỏi Đu Đủ Đâm Tri Tôn

Con đường nhỏ vào ấp Phnom Pi bây giờ gần như đã trở thành một “tọa độ ẩm thực” nổi tiếng. Đoạn đường chỉ chừng chưa tới 500m mà san sát hơn chục quán bán gỏi đu đủ đâm. Người dân địa phương và khách du lịch quen miệng gọi luôn là “Con đường gỏi đu đủ đâm”. Đi ngang thôi đã thấy rộn ràng: tiếng chày giã lộc cộc trong cối, tiếng trò chuyện rôm rả, mùi thơm của bò nướng, của đu đủ trộn mắm, tất cả hòa lại thành một bầu không khí rất sống động.

Gỏi đu đủ đâm nhìn qua tưởng đơn giản, nhưng càng ăn càng thấy “ghiền”. Đĩa gỏi là sự kết hợp của những nguyên liệu rất đời thường: trứng vịt dữa béo béo, đu đủ bào sợi giòn sựt, chút chua thanh của chanh, vị cay nồng của ớt, mùi mắm ruốc nồng nàn đánh thức toàn bộ vị giác. Bên cạnh hương vị, món gỏi còn rất “bắt mắt” với đủ gam màu: xanh của đu đủ và rau, đỏ của ớt và cà chua, vàng của trứng, đôi khi điểm thêm chút tím của hành… Nhìn thôi đã muốn gắp ngay một đũa.

Quán nào cũng đông, nên mỗi gia đình, mỗi chủ quán lại giữ cho mình một bí quyết riêng để tạo dấu ấn. Có quán thiên về vị chua dịu, có quán lại làm cay nồng hơn, có nơi cho nhiều mắm, nhiều ruốc để dậy mùi hơn. Chính sự khác biệt nhỏ này làm nên sức cạnh tranh và khiến du khách thích thú đi từ quán này sang quán khác để “thử cho đủ vị”. Nhờ mạng xã hội, hình ảnh những cối đu đủ đâm ở Phnom Pi nhanh chóng lan rộng, biến món ăn dân dã này thành một “hiện tượng ẩm thực” của Tri Tôn.

Tôi có dịp trò chuyện với chị Néang Srây Ny – chủ một trong những quán gỏi đu đủ đâm lâu năm nơi đây. Chị là người Khmer, mới 30 tuổi nhưng quán gia đình đã có hơn 20 năm bán đu đủ đâm. Chị kể, ngày xưa mẹ chị học công thức từ một người Campuchia di cư sang rồi mở quán nhỏ bên đường, dần dần nổi tiếng lúc nào không hay. Cách gọi “đu đủ đâm” cũng bắt nguồn từ phương pháp chế biến khác biệt: thay vì chỉ trộn đều như các món gỏi thông thường, ở đây người ta cho tất cả nguyên liệu vào cối, dùng chày đâm, giã để gia vị thấm sâu vào từng sợi đu đủ.

Nguyên liệu làm gỏi nghe qua rất dễ kiếm: đu đủ xanh bào sợi, đậu đũa, rau muống xanh, chanh, cà chua, hành, ruốc, ngò, thêm đường, tỏi, ớt… Thế nhưng để ra đúng “chuẩn vị Bảy Núi” thì không phải ai cũng làm được. Đu đủ phải chọn loại “mỏ vịt” có ruột vàng hoặc hồng, khi bào sợi xong đem ướp đá lạnh để giữ độ giòn. Khi có khách gọi món, chủ quán mới bắt đầu cho đu đủ đã ướp lạnh vào cối, thêm mắm ba khía, ruốc, rau củ và gia vị, rồi giã liên hồi nhưng rất khéo, không mạnh tay để đu đủ không bị nát mà vẫn thấm đều gia vị.

Thành phẩm được bày ra đĩa, rắc thêm đậu phộng rang giòn và vài cọng rau thơm. Một miếng gỏi là đủ trọn vẹn cả bốn vị chua – cay – mặn – ngọt, lại có độ giòn, béo, thơm hòa quyện. Tôi vẫn hay nói với khách: “Đây là món ăn đường phố nhưng chứa trong đó cả kinh nghiệm, sự sáng tạo và nhịp sống của người Tri Tôn”. Nhờ những quán gỏi đu đủ đâm như thế, mà nhiều hộ gia đình nơi đây đã có thêm nguồn thu nhập ổn định.

Gỏi đu đủ đâm Tri Tôn ngon nhất là khi ăn kèm trứng vịt dữa – loại trứng mà phần lòng đỏ và lòng trắng hòa vào nhau, khi luộc lên có độ dẻo, béo rất đặc trưng. Mỗi quả trứng ở đây chỉ khoảng 5.000 đồng, nên khách thường gọi rất hào hứng. Có người ngồi một chỗ ăn liền 2–3 phần gỏi, mà mỗi phần lại dùng tới 3–4 trứng vịt, vậy mà vẫn khen “chưa đã miệng”.

Món Bò Nướng “Đôi Bạn Hoàn Hảo”

Khi món đu đủ đâm ngày càng quen thuộc, người dân địa phương bắt đầu bán thêm nhiều món nướng để thực đơn phong phú hơn: cánh gà nướng, chân gà nướng, ếch nướng… Nhưng gây ấn tượng mạnh nhất với du khách, chỉ sau gỏi đu đủ đâm, chính là bò nướng Tri Tôn. Bò ở đây là giống bò Bảy Núi – loại bò nội địa được thả rông trên các triền núi, ăn cỏ tự nhiên nên thịt chắc, thơm, có màu đỏ đẹp mắt. Nhờ chất lượng thịt như vậy mà món bò nướng ở Tri Tôn trở thành một trong những đặc sản được nhiều người “săn lùng”.

Với bò xiên nướng, người ta thường chọn phần nạm bò, cắt miếng vừa ăn, ướp gia vị cho thấm, rồi kẹp với mỡ chài hoặc mỡ lòng, xiên vào que tre đã tách đôi và nướng trên bếp than hồng. Mùi bò nướng quyện với khói than, với gió núi tạo nên hương thơm khó cưỡng. Đi dọc con đường đặc sản ấy, bạn sẽ cảm nhận rất rõ “mùi của Tri Tôn”: mùi bò nướng phảng phất, mùi mắm, mùi đu đủ, mùi của sự ấm áp và sum vầy.

Điều tôi trân trọng nhất, sau nhiều năm đưa khách đến đây, không chỉ là chuyện ẩm thực ngày càng phong phú, mà còn là sự thay đổi trong đời sống người dân. Kể từ khi món đu đủ đâm và những món nướng đường phố được nhiều người biết đến, lượng khách tới Tri Tôn tăng lên thấy rõ. Quán xá đông hơn, nhiều gia đình có điều kiện sửa nhà, cho con cái học hành đầy đủ hơn. Ẩm thực, theo cách rất tự nhiên, đã trở thành một “kênh” phát triển kinh tế bền vững cho vùng đất này.

Nếu bạn yêu An Giang, yêu những điều mộc mạc, tôi nghĩ Tri Tôn – đặc biệt là “Con đường gỏi đu đủ đâm” ở ấp Phnom Pi – là nơi nhất định nên ghé một lần. Đến đây, bạn không đơn giãn ăn một đĩa gỏi, xiên bò nướng, uống ly thốt nốt mát lành, mà còn được hòa vào nhịp sống và lắng nghe câu chuyện về tình yêu ẩm thực mộc mạc của người dân bản địa.