Chùa Hạnh Phúc Tăng – Biểu tượng văn hóa của đồng bào Khmer ở Vĩnh Long
Chùa Hạnh Phúc Tăng theo tiếng Khmer gọi là Sanghamangala tọa lạc tại ấp Trung Trạch, xã Trung Thành, huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long. Chùa Hạnh Phúc Tăng được xem là một biểu tượng văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào Khmer tại Vĩnh Long bởi lối kiến trúc cổ xưa rất độc đáo.
Truyền thuyết xưa kể lại, nơi đây là một khu rừng già có nhiều loài thú dữ như hổ, beo…không ai dám bén bảng tới đây. Một ngày kia có một vị tu sỹ đến đây thuần phục các loại thú trở nên hiền lành, ngoan ngoãn. Vì vậy vị sư này đặt tên chùa là Hạnh Phúc, và cái tên này tồn tại cho đến ngày nay.
Theo các nhà sư và một số tín đồ cao niên kể lại thì chùa này có niên đại cao nhất so với các chùa Khmer khác trên địa phận hai tỉnh Vĩnh Long – Trà Vinh. Chùa Hạnh Phúc Tăng được xây dựng vào năm 632 dương lịch, tức vào thế kỷ thứ VII, điều này có thể chứng minh qua số năm thành lập chùa được khắc trên vách của chánh điện. Lúc đầu chùa chỉ được xây dựng bằng cây lá đơn sơ. Đến nay, chùa đã qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa, gần nhất là vào năm 2009, 2011 và 2015.
Dù đã trải qua bao biến cố thăng trầm theo dòng thời gian, nhưng những ai đã đến đây đều bắt gặp không gian yên tĩnh, trầm mặc, thư thái bởi những cây cổ thụ hàng trăm tuổi, là nơi trú ẩn của hàng ngàn con chim làm tổ luôn ríu rít tiếng líu lo.
Phía trước gian chánh điện có tượng Phật ban phước lành cao 12m thần thái uy nghiêm.
Chánh điện được xây trên nền cao, lát gạch, tường bê tông kiên cố. Mái ngói lợp thành ba cấp và cấp trên cùng tạo ra độ dốc 45 độ.
Trên mỗi đầu cột đều có hình nữ thần (Kayno) làm gờ đỡ mái chạm khắc khá tỉ mỉ. Giữa nóc chánh điện có đỉnh tháp nhọn cao vút với 4 mặt được trang trí nhiều họa tiết rất công phu.
Bên trong chánh điện bài trí tượng Phật lớn là tượng đức Phật cảm thắng Ma Vương, tượng Phật đi khất thực, tượng Phật thiền định, tượng Phật nhập Niết bàn.
Trong khuôn viên chùa có các sima xây trên sân gạch, giống như các am nhỏ là nơi chôn các “hòn đá kiết giới” thiết lập ranh giới của sự tu hành.
Phía sau chánh điện là cây sala, hậu điện xây theo kiểu nhà ngang, tường gạch mái ngói. Gian giữa có bàn thờ Phật quay về hướng Đông, đây là nơi các sư sãi, phật tử hội họp, tiếp khách và là nơi tiến hành những nghi lễ khác.
Hàng năm tại chùa diễn ra nhiều hoạt động lễ hội quan trọng của đồng bào Khmer, trong đó có 3 lễ chính là: tết Chôl Chnăm Thmây (vào năm mới), lễ Sen Đôn Ta (lễ cúng ông bà) và lễ Ok – Om – Bôk (lễ hội đút cốm dẹp hay còn gọi là lễ hội cúng trăng rằm tháng Mười) thu hút rất đông đồng bào phật tử trong vùng và khách du lịch Vĩnh Long đến tham quan, chiêm bái và dự lễ hội.
Với bề dày lịch sử hơn 1.000 năm, Chùa Hạnh Phúc Tăng luôn ẩn chứa một nét đẹp độc đáo pha lẫn nhiều giai thoại ly kỳ đã và đang mời gọi du khách gần xa đến tìm hiểu, khám phá.